Ongewone Wadlooptochten

Afscheid van Klein Kamperzand: een wadplaat (en geen zandplaat meer) tussen Terschelling en Ameland - najaar 2020


Kaart 1. Klein Kamperzand, tussen Terschelling en Ameland, luchtfoto 2017.

vrijdag 28 februari 2020, update zaterdag 21 november 2020

1. 16 december 2018 Klein Kamperzand, 5 primeurs

TERSCHELLING - Tussen Terschelling en Ameland is een nieuwe (2e) zandplaat ontstaan. Wadlopers noemen de plaat 'Klein Kamperzand'. Het is vanaf het vasteland lopend bereikbaar en vanaf Terschelling. Daarbij zijn op 16 december 2018 vijf nieuwe primeurs gelopen.


Kaart 2. Rijkswaterstaat Waterinfo, achtergrondkaart met Klein Kamperzand en Groot Kamperzand ('Zeehondenbanken')

Kort verslag door Peter Laagland, tocht 16 december 2018
Na een pittige tocht glinsterde er een zilveren gloed op het wad. Het bleek onze bestemming Klein Kamperzand te zijn met een mooie laag sneeuw. Aan o.a. de 'droge' sneeuw, windsporen in het zand en de pups van de Grijze Zeehond was te zien dat het inderdaad om een zandplaat gaat (zie Afb. 1, 2 en 3). Er waren op het moment van onze aanwezigheid geen duinen of begroeiïng aanwezig. Gezien de gunstige waterstand bleek het niet alleen mogelijk om naar Klein Kamperzand te waden, maar was het ook mogelijk om daarna gelijk door te lopen naar Zwarte Haan op het vasteland (zie Kaart 3). En voor Menno om terug te lopen naar Terschelling.

Klein Kamperzand ligt dicht bij het zeegat en de tochten er heen dienen zeer zorgvuldig te worden gepland. Met name in het Boschgat aan de westzijde langs Klein Kamperzand komt de vloed erg snel op.


Kaart 3. Wadlopen Terschelling - Klein Kamperzand - Zwarte Haan 16 december 2018
Track Peter Laagland, 33,5 km in 7:08 uur.
Satellietbeeld van 17-11-2018


Afb. 1. Oostzijde Klein Kamperzand inclusief vloedlijn. Foto richting het Boschgat.
Foto Peter Laagland - 16 december 2018


Afb. 2. Sneeuw op Klein Kamperzand met op de achtergrond de vuurtoren van Ameland.
Foto Menno de Leeuw - 16 december 2018


Afb. 3. Afslag aan de oostzijde van Klein Kamperzand langs het Borndiep. Foto richting het zuiden.
Foto Peter Laagland - 16 december 2018


2. 23 juni 2019 Terschelling - Klein Kamperzand v.v.

Op 23 juni 2019 liep Peter Laagland Terschelling - Klein Kamperzand v.v. in één tij.


Kaart 4. Wadlopen Terschelling - Klein Kamperzand v.v. 23 juni 2019
Track Peter Laagland

Kort verslag Peter Laagland, tocht 23 juni 2019
Hoewel er droog zand over de plaat stoof, leek deze een stuk minder overtuigend op een echte zandplaat dan toen Menno en ik er waren op 16 december 2018. Het lijkt erop alsof deze nu vaker onder water loopt. Ik heb helaas niet meer de tijd genomen om er een rondje overheen te lopen.


Afb. 4. Klein Kamperzand. Op de achtergrond Ameland.
Foto Peter Laagland - 23 juni 2019


3. 2 augustus 2019 Terschelling - Klein Kamperzand v.v.

Op 2 augustus 2019 liep Kees Rodenburg eveneens van Terschelling naar Klein Kamperzand op en neer.

Verslag door Kees Rodenburg, tocht 2 augustus 2019
Vrijdag 2 augustus 2019 ben ik vanaf Terschelling naar Klein Kamperzand gelopen. Het was mijn vierde tocht in dit gebied in mijn twee weken vakantie op Terschelling.
Mijn eerste verkenning was een tocht ten zuiden van het Oosterom. Ver naar het oostnoordoosten bleek deze niet te doorwaden. Vervolgens ben ik tijdens mijn favoriete rondje Boschplaat, een zeer afwisselende wandeling van ruim 25 km, ter hoogte van de vierde slenk recht op het doel afgelopen. Deze hoek is prachtig en dynamisch, maar de geulen zijn er veel te diep. Ik leerde daarvan dat ik om de geulen heen zou moeten lopen. Wel kan je er heerlijk zwemmen. Kristalhelder water, zulke steile oevers dat je er vanaf kan duiken en veel gewone zeehonden. Bij +31 graden was dat zeer aangenaam!


Kaart 5. Wadlopen Terschelling - Klein Kamperzand v.v. 2 augustus 2019
Track Kees Rodenburg

De derde verkenning op 30 juli 2019 ging hierdoor al veel beter, ook al had ik een gps-probleem en geen reserve bij me. De eerste twee geulen passeerde ik goed, maar de derde (die je dus heel niet moet nemen), vlak voor het einddoel bleek niet te doorwaden. Terwijl ik tot mijn kin in de geul stond kon ik de veters van mijn schoenen zien. Er stond nauwelijks enige stroming. Dit was acht minuten voor laagwater Harlingen. Een tweede poging via een zandrug liep ook spaak. Tot mijn schrik zag ik na omkering dat het water al aan het opkomen was. Dat was drie minuten voor laagwater Harlingen! Van onze tochten naar Groot Kamperzand weet ik dat daar het water opkomt vanuit het Borndiep 20 à 30 minuten na laagwater Harlingen. Het nakijken van mijn tochtverslag van 2014 toen ik voor het laatst van Terschelling naar Groot Kamperzand liep leert mij dat ik toen een half uur voor laagwater Harlingen al last had van opkomend water vanuit het Boschgat/Blauwe Balg dat al over de drooggevallen plaat stroomde. Ik schrok toen en zette er de pas in en liep even later, daar waar de plaat meer een zandrug wordt weer helemaal droog langs de oever van de Blauwe Balg. De geul onder Groot Kamperzand lag toen bij laagwater Harlingen nog helemaal droog.

Nu bij Klein Kamperzand liep het dus al vol, zodat ik in hoog tempo begon terug te lopen. Na het omzeilen van de tweede geul zag ik dat de eerste twee zandbanken al onder begonnen te lopen. Ongeveer een kwartier na laagwater Harlingen verdwijnen deze banken onder water. De rug naar de eerste geul ligt veel hoger en blijft waarschijnlijk zeker een half uur langer droog liggen. Ik heb er toen maar een looppas ingezet. Omdat het ruim dertig graden was had ik geen zin om om de eerste geul heen te lopen. In het midden werd het te diep en legde ik dertig meter zwemmend af, om daarna nog even te gaan kijken waar de geul uit het eerste slenk liep en daarna terug naar huis.

Nu had ik nog maar één kans voordat de vakantie voorbij was, dus het moest goed gaan. Ik contacteerde Peter Laagland om mijn nieuwe route te checken. Zijn informatie bevestigde mijn idee, zodat ik op vrijdag 2 augustus vol goede moed aan de tocht begon, met overigens nu wel een tweede gps bij me. Omdat de warmte verdreven was en er een noordoosten wind stond droeg ik een 2 mm long John.
Ik vertrok 3.40 voor laagwater Harlingen vanaf Terschellling. Na een uur was ik de eerste geul door. Op de terugweg leerde ik dat ik iets teveel aan de Oosteromkant van het wantij had gelopen. Na twee uur begon ik aan de derde geul. De tweede geul van mijn vorige verkenning moet je links laten liggen. Een half uur later was ik op Klein Kamperzand. Door het hoge hoogwater van het springtij was de plaat volledig onder water geweest. Astronomisch was het + 95, maar er was die avond van 1 augustus een lichte verhoging geweest. In het zuidoosten lag een grote groep grijze zeehonden. Hier en daar lag ook midden op wat afval en zeewier, een teken dat het water er niet hoog gestaan had.

Voorzichtig geworden door mijn vorige tocht begon ik 55 minuten voor laagwater Harlingen aan de terugtocht. Met de informatie die ik onderweg op deed kon ik mijn route verder verbeteren en weet ik dat je in twee uur naar Klein Kamperzand kunt lopen en dat een vertrek tot een half uur voor laagwater Harlingen geen problemen oplevert.
De tocht naar Klein Kamperzand is leuk en vooral op de terugweg afwisselend. Natuurlijk is het altijd leuk naar een zandplaat of eiland te lopen, maar het gebied ten noorden van de route nabij de Boschplaat van Terschelling is nog veel mooier.


4. 6 november 2020 Terschelling - Klein Kamperzand v.v.in het donker

Kort verslag door Kees Rodenburg
'Ik ben op 6 november 2020 in de nanacht van Terschelling naar Klein Kamperzand gelopen en daarop in de ochtendschemering teruggelopen naar Terschelling. Ik vertrok ruim drie uur voor laag water Harlingen van de Blauwe Slenk op de Boschplaat van Terscheling, 04:25 uur (zie kaart 5). De eerste geul, de oude loop van het Oosterom, nam ik 2.20 uur voor laagwater net onder de navel. Ik liep iets te oostelijk en na het buigpunt iets te zuidelijk.
Ik passeerde de geul ten westen van Klein Kamperzand 1.10 uur voor laagwater borstdiep en had gedurende tien meter hard stromend water. Daarna als verrassing op 0.55 uur voor laagwater net onder Klein Kamperzand een nieuwe geul, ook borstdiep. Ik had niet op zoveel water gerekend en had slechts een 2 mm Long John neopreenpak aan.


Kaart 6. Wadlopen Terschelling - Klein Kamperzand v.v. 6 november 2020
Track Kees Rodenburg

Ik was na 2 uur en een kwartier lopen om 06:40 uur op Klein Kamperzand. Op de plaat was in de eerste ochtendschemering alleen te zien waar de zon zou opkomen. Ik maakte er een kort rondje en begon om 7.00 uur, een half uur voor laagwater Harlingen aan de terugweg. Beide geulen waren maar weinig ondieper geworden, ik schat 10 cm minder diep. Na de tweede geul werd het licht zo goed dat alle details te zien waren.

De terugweg leerde mij dat een in de zomer van 2019 diepe doodlopende geul bijna geheel verzand was en dat een west oost lopende hoge rug een flink stuk naar het noorden was opgeschoven. Ook een andere west oost lopende geul was grotendeels verzand. Terug over het wantij van het oude Oosterom ook een verrassing. Daar waar het in 2019 over enkele honderden meters droogviel was nu een 150 m brede geul ontstaan met kuitdiep water (afb. 6).
Het laatste deel van de tocht liep ik helemaal langs de kwelderrand van de Boschplaat. Daar veel afslag (afb. 7-9) en verdwenen kolonies van aalscholvers. Om 08:50 uur was ik terug bij de Blauwe Slenk.

Volgens de bemanning van de Krukel (Waddeninspectie) is Klein Kamperzand afgevlakt. Bij een waterstand van +72 cm NAP te Nes/Ameland (ongeveer 3 dm beneden gemiddeld hoogwater) blijft nog net een richeltje droog.'


Afb. 5. De Blauwe Slenk aan de zuidzijde van de Boschplaat op Terschelling.
Foto Kees Rodenburg - 6 november 2020


Afb. 6. Deze doodlopende geul was nu kniediep doorwaadbaar en in 2019 nog meters diep met zeehonden op de oever.
Foto Kees Rodenburg - 6 november 2020


Afb. 7. Blauwe Slenk met de eendekooi Rimkeskooi op de achtergrond.
Foto Kees Rodenburg - 6 november 2020


Afb. 8. Afslag kwelder Boschplaat.
Foto Kees Rodenburg - 6 november 2020


Afb. 9. Afslag kwelder Boschplaat.
Foto Kees Rodenburg - 6 november 2020