Ongewone Wadlooptochten

Historische Wadlooptochten naar ENGELSMANPLAAT

Met meer info over het verblijf van drie vogeltellers op Engelsmanplaat in een vliegende storm, zie 1977.

In onderstaande tabel een overzicht.
Door André Staal
Met enkele bijdragen van Lammert Kwant.

1900	In deze jaren liepen kustbewoners als de heer Prins uit Wierum met zijn zoon Ynte naar de Engelsmanplaat om hout te jutten, eieren te rapen en barnsteen te zoeken.
1907	Op 24 januari werd er geschaatst op het wad voor Wierum. Iemand reed zelfs op de schaats van Moddergat, over het waddenijs, naar Wierum.
1916	In augustus liepen de jongens Jelle van Kuiken (1902-1994), later predikant, en Sape Schregardus (1897-1991), later onderwijzer, stiekem retour Engelsmanplaat. Verslag.
1917	Het schip de Zeester zat op het wad vast in het ijs. Schipper Post en zijn bemanning liepen naar de vaste wal.
1922	Op 8 februari stak de ijsvlet van Schier over naar Oostmahorn. De bemanning bestond uit postschipper D. P. Visser met als roeiers: J. Benes, J. Sijtsma, H. Visser en K. Onnes. Op 9 februari strandde de ijsvlet op de terugreis van Oostmahorn naar Schier met zeven personen op de Engelsmanplaat. Er waren twee passagiers meegegaan, te weten de stuurlieden J. Helling en T. Dobbenga.
1922	Op 10 februari liepen de gestranden op de Engelsmanplaat in zes uur naar Moddergat. Meer info.
1929	In de zomer bracht op uitnodiging van de Havencommissie van Zoutkamp 'de Nederlandse Pers' per boot een bezoek aan Engelsmanplaat en aan de daar aanwezige bouwwerken. Meer info.
1940	Eind juli vonden kustbewoners op de Engelsmanplaat de lichamen van bij Duinkerken omgekomen militairen. Meer info.
1941	Op 8 mei moest Gosse Smit (1898-1989) uit Wierum lopend Duitsers naar het wrak van de op het Wierumer Wad neergestorte Bristol Blenheim brengen.
1941	In de oorlogsjaren liepen de zwagers Jan Visser en Siep Visser uit Nes ’s nachts naar de Engelsmanplaat om te jutten.
1943	Jan P. Visser uit Moddergat liep tot 1945 retourtochten bij nacht naar de Engelsmanplaat (zelfde als die van 1941 ?).
1944	Op 15 november om 22.30 brachten Kees Vanger en Monte de Vries uit Moddergat in het donker twee Amerikanen, Harry Dolph en Jim Moulton, en de verzetsmannen Pieter Blom en Nico naar het drenkelingenhuisje op de Engelsmanplaat. Het viertal zou worden gehaald door een Engels schip.
1944	In de nacht van 16 november liepen Kees Vanger en Monte de Vries weer terug naar de vaste wal.
1944	Twee nachten later liepen Kees Vanger en Monte de Vries naar de plaat om verstopte pistolen te halen. Ze ontdekten toen dat de mannen er nog waren omdat vanaf het schip dat hen zou halen een verkeerde code was geseind.
1944	Eind november bezochten de zwagers Jan Visser en Siep Visser de Engelandvaarders in de kaap op de Engelsmanplaat.
1944	Na een dagenlang verblijf, op 27 november, liep Pieter Blom ‘s morgens terug naar de vaste wal. Zijn lichaam spoelde in februari 1945 aan op Rottum.
1944	Drie dagen later liepen Kees Vanger en Monte de Vries met eten naar het drenkelingenhuisje. Hetzelfde tij liepen ze weer terug.
1944	Op 1 december liep Siep Visser uit Nes, terwijl het sneeuwde, naar de kaap met eten en drinken voor de Engelandvaarders.
1944	Op de avond van de 1e december liep Siep Visser met de drie overgebleven Engelandvaarders terug naar de vaste wal.
1945	Begin mei liepen twee Duitse mariniers naar de vaste wal na de stranding van hun duikbootje op de Engelsmanplaat. Door Engelse militairen, die hen tegemoet gingen, werden ze ontwapend en afgevoerd.
1947	'We cirkelen even over de Engelsmanplaat waarvan het drenkelingenhuisje op palen door het kruiende ijs omver geworpen is'. LC 13-02-1947
1947	Veel publiek trok rond 21 maart naar de ijsberg aan het eind van het Balstiennen Hoofd bij Moddergat. Enkele van de toeschouwers waren Jantsje Soepboer, Jogchumina de Vries, Janke de Vries, Klaske Hania, Anneke de Vries en Geert Huberts.
1950	Piet Visser uit Moddergat liep dit jaar met Roelof IJbema naar de Engelsmanplaat. Voor IJbema was dit de eerste kennismaking met het wadlopen.

1951	Jan Visser van De Oere liep dit jaar met Roelof IJbema naar de Engelsmanplaat.
1951	In dit jaar begon Roelof IJbema aan zijn vele tochten naar en overvloedingen op de Engelsmanplaat.
1954	Op 9 september bereikte chef-bode van de Nederlandse Bank K. van der Zee uit Rotterdam na uit zijn bootje te zijn gevallen lopend de Engelsmanplaat en het reddinghuisje.
1958	Omstreeks 8 juli 1958 liepen vier mannen en een vrouw naar Engelsmanplaat en overvloedden in het drenkelingenhuisje. In de loop van de dag trok zwaar onweer over en stak een harde westenwind op. Men trok de aandacht van een passerende vissersboot in de Zoutkamperlaag en ging aan boord. De groep werd te Oostmahorn aan land gebracht. Meer info en verslag.
	IJzeren kaap van Engelsmanplaat met daarin het drenkelingenhuisje. Gebouwd 1922, afgebroken rond 1968. Positie ca. 53 27.700 N - 06 02.870 E. Het drenkelingenhuisje is bewaard gebleven en heeft ca. 40 jaar dienst gedaan als tuinhuisje/schuur in Zoutkamp. Het is nu in bezit van het Visserijmuseum Zoutkamp. In 2015 is een replica van de IJzeren Kaap en drenkelingenhuisje gebouwd in de buitenhaven van Zoutkamp, zie 2015. Foto LC
1960	Op 16 juli staken Broer Stienstra, 18 jaar en uit Hantumhuizen, en Lieuwe Sjoerdsma, 14 jaar en uit Ternaard, over naar de Engelsmanplaat om bot te steken. ’s Avonds vertrokken P. Visser en vader S. Sjoerdsma vanaf Moddergat om de jongens te zoeken. Vanaf Wierum staken J. Zwart, M. Post, D. Basteleur en G. de Graaf van wal om ook naar de vermisten te zoeken. Laat in de avond kwamen de redders met de beide jongens aan in Wierum.
1960	Per advertentie wierven de broers Vanger uit Moddergat deelnemers voor tochten naar de Engelsmanplaat. Op 26 juli maakten ze met een groep deelnemers deze tocht, onder de deelnemers waren ook G. R. Groustra en archivaris drs. J. de Roos. Er werd die dag op de Kalkman overvloed.
1961	Op 10 juni liep een groep van 15 wadlopers naar de Engelsmanplaat. De groep stond onder leiding van Roelof IJbema uit Kollum. Tot de deelnemers behoorden mr. Derk Heero Schortinghuis uit Den Haag en ir. C. van der Burgt, hoofd van de dienst Lauwerszeewerken. Na de tocht bracht Klaas Toxopeüs de groep met de reddingboot Prins Bernhard naar Schier.
1962	Met als wadgidsen de beide broers Vanger uit Moddergat liep Goasse Groustra de route Engelsmanplaat v.v.
1962	Op 28 juli liepen de volgende personen naar de Engelsmanplaat: Roelof IJbema uit Kollum, E. H. Hoving uit Leeuwarden, fysiotherapeut Frans Ditzel uit Harlingen, Gerritsma uit Leeuwarden, tuinarchitect L. van der Krieke uit Havelte en Dijbel.
1963	In deze jaren liep het drietal WiLiWo, de studenten Sijze Wilto Gerrit Groenendaal (1939), Lieuwe Johannes Blanksma (1939) en Wouter Joenje uit Groningen, geregeld naar de Engelsmanplaat. Ze kregen van reddingbootschipper Klaas Toxopeus een sleutel van het drenkelingenhuisje mee. De voorwaarde was dat ze na afloop zouden rapporteren over de aanwezige voorraden.
1966	Op 10 maart strandde tijdens een storm de Zoutkamper kotter ZK 10 Dia op de zuidwestkant van Engelsmanplaat. Op 13 maart verlieten schipper Sloot uit Zoutkamp en zijn stuurman het schip en liepen over het wad naar Wierum. Op 19 maart liepen Jaap Buwalda, Reinau Poppinga, Wim Sikken en Gerard Sikken naar het gestrande schip. Op dezelfde dag liepen ook Abel Dijkstra, Hijlke Dijkstra en H. Bouwmeester naar het gestrande schip. Op 5 juni lag het schip nog op Engelsmanplaat. Onbekend is wanneer het is losgekomen.
1967	Op 18 februari liepen Jaap Buwalda en Rudi Oldenburger uit Hoogkerk met Frans Visser uit Groningen de wadlooptocht Engelsmanplaat v.v. Ze constateerden een doorbraak door het wantij in de buurt van de vaargeul waardoor de tocht een stuk dieper en lastiger is geworden.
1967	Op 6 mei liep de Groninger Studenten Wadloopclub “Arenicola” haar eerste tocht naar de plaat o.l.v. Rudi Oldenburger, B. Visser en J. P. Dijkhuis.
1968	Op 15 juni overvloedde R. IJbema met Huib Ottevanger, burgemeester van Achtkarspelen, op de Engelsmanplaat.
1968	Op 30 juni bleef een groep lopers onder leiding van Gosse R. Groustra op de Engelsmanplaat steken. Leo Aukes en Anne Posthuma gingen lopend en zwemmend naar Wierum om hulp te halen. De groep werd door een motorsloep opgepikt. Deelneemsters waren: mej. Helen Colijn uit San Francisco, negen Amerikaanse meisjes met twee begeleidsters. Verslag.
1968	Op 9 juli liep de twaalfjarige Jan Visser uit Paesens-Moddergat met twee vriendjes, Jan de Jong en Sipke Boersma, naar de Engelsmanplaat. Ze moesten noodgedwongen overvloeden in het drenkelingenhuisje. De reddingsboot Gebroeders Luden bracht hen naar Oostmahorn.
1968	Op 10 augustus maakten de Fryske Waedrinners een tocht met ca. 20 deelnemers naar de Kalkman op en neer om het nieuwe reddingshuisje te bewonderen. Geconstateerd werd dat het reddingshuisje van onderen niet helemaal waterdicht was. Verslag
1968	Op 24 augustus begeleidde voor VVV Westdongeradeel gids G. J. de Weert leden van de Kringrgroep Frisiana der "Vereniging van fokkers en liefhebbers van Duitse herders" met hun herdershonden naar de Engelsmanplaat heen en terug. Verslag
1970	Op 4 juli kwamen deelnemers en gidsen door een drukfout in de getijtafels tijdens hun tocht in diep water terecht. De getijtafel gaf aan dat het om 16 uur laagwater zou zijn. In werkelijkheid bleek dit pas om 18 uur het geval te zijn. Meer info
1970	Op 27 juli maakten wadgids Jan Smit en rietdekker Hedzer Prins uit Wierum een tocht per brommer naar de Engelsmanplaat. De tocht was niet voor herhaling vatbaar. Meer info.
1970	Op 10 december besluit het Waterschap Eastergoa's Sédiken de landaanwinningswerken voor de dijk van Westdongeradeel per 1 januari 1971 stop te zetten. Anno 2014 is er vrijwel niets meer over van de rijsdammen e.d. Meer info.
1971	Voor 4 juni maakten Amsterdamse agenten de tocht Engelsmanplaat vv.
1971	Op 3 juni liepen ruim 30 militairen de retourtocht Engelsmanplaat met de gidsen J. Smit en G. de Weerd.
1971	Op 3 juli liepen de Drachtster onderwijzers D. Hiemstra en R. de Vries met A. Faber uit Kootstertille naar de Engelsmanplaat. ´s Avonds werden zij in dichte mist van de plaat gehaald door de Gebroeders Luden.
1971	Op 18 september liep gids Jan Westra met 20 blinden en 9 begeleiders van Bartimeüs naar de Engelsmanplaat.
1971	Op 18 september maakten 250 deelnemers de tocht naar de Engelsmanplaat. Onder de deelnemers was ook wethouder Folkert Soepboer van Westdongeradeel.
1972	Een fotograaf liep over het ijs naar een sleep ten westen van Wierum.
1972	Over het ijs liep G. R. Groustra met een collega-journalist naar een sleep ten westen van Wierum.
1972	In juli liepen D. van der Zee en A. Halma vanaf Ameland door het wad naar de Engelsmanplaat. ’s Avonds liepen ze terug naar de dijk.
1976	Op 5 augustus wordt het wrakhout verbrand dat vogelwachters Harry Smit en Dick van Smeerdijk hebben verzamelend tijdens hun verblijf in de zomer van 1976 op Engelsmanplaat. Foto LC 18 augustus 1976. Wadlopers op Engelsmanplaat. Vlnr. J. Oudman, L. Kwant, Z. Nijholt. Op de achtergrond kaap en drenkelingenhuisje (bouwjaar 1968). Foto Willem Mook
1977	Op 13 november werden door de mrb. Gebroeders Luden drie vogeltellers van Engelsmanplaat gehaald en naar Lauwersoog gebracht. Ze waren een dag eerder naar de plaat gelopen en door het hoge water verrast. Ze hadden de nacht in het vluchthuisje doorgebracht. Meer info.
1980	Op 3 januari constateerden wadlopers Jaap Oudman en Lammert Kwant dat door erosie een staander van het reddingshuisje op de Engelsmanplaat los was geraakt. Zij lichtten daarover de K.N.Z.H.R.M. per brief in.
1981	Op 10 april werd een echtpaar uit Paesens met een bootje van het wad gehaald. Ze waren door de mist tijdens het pierensteken in de moeilijkheden gekomen.
1983	Op 18 juni werden vijf wadlopers die van de Engelsmanplaat kwamen bekeurd.
1983	Op 13 juli liepen Robert van der Burgh en André Staal in één tij door het wad vanaf Ameland via de Engelsmanplaat naar Wierum.
1983	Op 15 augustus voert het Werkteater, lopend over het wad en later op het vogelwachtershuisje, De Meeuw van Tsjechov op. Twee overvloeders op het vogelwachtershuisje zijn de enige toeschouwers. De VPRO maakt opnames. De groep wordt begeleid door Jan Abrahamse en Wouter Bijl. De opnames zijn nooit uitgezonden. Meer info en foto's Artikel in Waddenbulletin 1983-5.
1987	Freerk Viersen en Lammert Kwant bij het vogelwachtershuisje van Engelsmanplaat, 11 januari 1987. Foto Jan Rijkmans
1988	Wadlopers bij de kaap/drenkelingenhuisje op 24 juni 1988
1996	Op 21 juli vindt wadloopgids Meina Wouda op Engelsmanplaat flessenpost. 'Wie dit briefje vindt kan een schaap komen ophalen bij de familie Dijksterhuis in Warffum'. Maart 1997 wordt het schaap opgehaald en overgebracht naar een weiland met andere schapen te Visvliet. Meer info.
1997	Wadloopgidsen Minse de Boer en Jan Venema vinden op Engelsmanplaat een schedel. Mei 2002 wordt duidelijk dat het vermoedelijk de stoffelijke resten betreft van een in juli 1940 op Engelsmanplaat begraven militair. In totaal zijn toen 9 militairen op Engelsmanplaat begraven. Ze waren vermoedelijk het slachtoffer van het bombarderen van schepen door de Duitse Luftwaffe bij de evacuatie van Duinkerken, mei 1940. Meer info.
1999	Op 3 mei wordt Robert Coles (79), bomrichter van de in de nacht van 7 - 8 mei 1941 op het wad bij Wierum neergestorte Blenheim bommenwerper op een slikslee naar het wrak gebracht. De Leeuwarder Courant doet verslag van de tocht en van de gebeurtenis in 1941. Het wrak ligt ca. 1.5 km NE van Wierum op 53 24.812 N - 06 01.610 E. Meer info.
1999	In juli werden vier leraren uit Koudum bekeurd die met zestig leerlingen op weg waren naar de Engelsmanplaat.
2005	Op 11 september maakten, onder leiding van Rienk Dijkstra, Anita Klont en Luppo Deuntje leden van de koninklijke familie een wadlooptocht naar Engelsmanplaat. Het koninklijke gezelschap bestond uit Willem Alexander, Máxima, Margarita, Friso, Mabel, Floris, Amée, Söhgen, Carlos, Jaime, Constantijn, Laurentien, Maurits en Marilène.
2006	Op 22 juli trouwden na een wadlooptocht vanaf het Paezemerhoofd op de plaat Rixta Lycklama a Nyeholt en Dirk Raaimakers.
2006	Tijdens een zware storm verdwijnt de kaap van Engelsmanplaat in de golven en spoelt deels enkele dagen later op Schiermonnikoog aan. Meer info.
2007	Op 10 juli wordt een nieuwe kaap op Engelsmanplaat gebouwd. Meer info.
2008	Op 3 november verdwaalde een Wierumer in de mist op het wad bij ’t Schoor. Brandweer en politie stonden met ontstoken autolichten op de dijk. De wadloper kwam weer behouden aan.
2015	Replica van IJzeren kaap en drenkelingenhuisje van Engelsmanplaat (1922 - ca. 1968) in de buitenhaven van Zoutkamp, gebouwd 2015. Foto's Lammert Kwant
2017	Op 25 maart vindt wadloper Harry Feenstra op de oostoever van het Smerig Gat ten ZW van Engelsmanplaat een bom "General Purpose 250lbs" van Engelse makelij uit WO2. De bom wordt op 28 maart door de Explosieven Opruimingsdienst (EOD) onschadelijke gemaakt. Meer info.

Bron: André Staal 2013 - 2021.
Met enkele bijdragen van Lammert Kwant.
Correcties en aanvullingen ? e-mail.