Ongewone Wadlooptochten
BVE (Broedvogeleiland) Voolhok/Stern langs de Eems - update 10 februari 2021
- Gegevens
- Laatst bijgewerkt: 12 februari 2021
- Aantal Pageviews: 8522
|
Video, nieuw: |
Silhouet van het vogelbroedeiland 'Voolhok', 4 dec. 2017.
Foto en voetspoor Lammert Kwant.
Het vogelbroedeiland 'Voolhok', 4 dec. 2017. Op de achtergrond de Eemscentrale(s)
in de Eemshaven.
Satellietfoto 16 okt. 2017. Zie pijl voor de ligging van het vogelbroedeiland.
Bron: www.satellietbeeld.nl
zaterdag 23 december 2017, update 10 februari 2021
Door Redactie
OOSTPOLDERZIJL / SPIJKSTERPOMPEN - De vaargeul van de Eemshaven naar de Noordzee is in voorjaar en zomer van 2017 verdiept en verruimd. Daarmee is de vaarweg geschikt gemaakt voor grotere schepen dan tot nu toe het geval was, schepen met een diepgang tot 14 meter kunnen nu de Eemshaven bereiken, o.a. de schepen die steenkool vervoeren naar de RWE-kolencentrale. In het verleden werd de opgebaggerde grond op land gestort (bv. op de Rysumer Nacken ten westen van Emden) of naar de Noordzee gebracht.
Er is deze keer voor gekozen om met de opgebaggerde grond een kwelder aan te leggen nabij Delfzijl en een vogelbroedeiland ten zuidoosten van de Eemshaven. Het eilandje ligt langs de Bocht van Watum ter hoogte van het gemaal Spijksterpompen/Oostpolderzijl. Het is aangelegd in opdracht van Rijkswaterstaat en de provincie Groningen met financiële steun van Groningen Seaports en bedrijven in het Eemsmondgebied. Een tijdlang heeft er in de zomer van 2017 iemand op het eiland gebivakkeerd om te voorkomen dat vogels er voortijdig zouden gaan broeden.
Eind november 2017 zijn de werkzaamheden afgerond. Het eiland is 3.1 ha. groot en ovaal van vorm. Het is vlak aan de bovenzijde en ligt daar rond 2.90 m boven NAP. Binnen de hoogtelijn van 2.90 meter boven NAP is het 1.8 ha. groot.
Broedgebied en hoogwatervluchtplaats
Verwacht wordt dat er de komende jaren sterns, meeuwen, scholeksters en andere vogels op het eiland
gaan broeden en dat het zal worden gebruikt als hoogwatervluchtplaats.
Met het realiseren van het nieuwe broedgebied hoopt men dat vogels minder
op bedrijventerreinen en op daken van bedrijven in de Eemshaven gaan broeden.
In dat geval zijn er hopelijk ook minder vogels
die geraakt worden door de wieken van de 88 windturbines in de Eemshaven
(33 vogelslachtoffers per windturbine per jaar).
Bij stormvloed overstroomt het eiland. Dit voorkomt dat er struikgewas en bomen gaan groeien. En vogelmest wordt dan met het zeewater meegevoerd. Konijnen en muizen zullen zich er vermoedelijk niet vestigen vanwege de overstromingen, ook is er weinig voedsel beschikbaar.
Om zandafslag tegen te gaan zijn de noord-, oost- en zuidzijde afgedekt met nijlondoek, vlechtwerk van wilgentenen en stortsteen. De meer in de luwte van de Groninger zeedijk liggende westzijde is afgedekt met keileem. Op het hoge gedeelte zijn rondom kleischelpen gestort in de vorm van een sintelbaan.
Art. 20 NB-wet en schrikhek tegen vossen
Het eiland is in het voorjaar van 2018 tot (voor mensen en roofdieren) verboden
gebied verklaard. Rondom is een 1.10 m hoog hek van schrikdraad aangebracht. De
stroomvoorziening gaat mbv. een accu die wordt opgeladen door twee zonnepanelen.
Her en der op het eilandje zijn lokvogels (visdiefjes) neergelegd. Tevens pallets
waaronder jonge vogels zich kunnen verbergen tegen wind, zon en predatie vanuit
de lucht, bv. van zilvermeeuwen. Vogels kunnen worden geobserveerd
vanuit twee kleine schulhutjes.
Wadlopen naar het vogelbroedeiland
Voor wadlopers is het eiland redelijk goed bereikbaar. Vanaf Spijksterpompen is het
ongeveer 770 meter lopen door deels nogal slikkig terrein. Vanaf het dorpje
Nieuwstad is de afstand ongeveer 450 meter. Rienk Dijkstra was op 16 mei 2017
vermoedelijk de eerste wadloper die er voet aan land zette. Andere wadlopers
volgden in de loop van 2017, o.a. de redactie van WadgidsenWeb.
Op 6 sept. 2017 was er in stromende regen een wadlooptocht / excursie naar het eiland
met een groep natuurontwikkelaars. Een deel van de groep had vanwege het
slik moeite het eiland te bereiken.
Op 14 april 2018 is het eiland voor 'geopend' verklaard op de nieuwe kwelder van Delfzijl. Het gaat 'Vogelbroedeiland Stern' heten.
|
Meer info:
Visit to new island |
| BEELDVERSLAG aanleg en ontwikkeling vogelbroedeiland Voolhok/Stern langs de Bocht van Watum, zuidoost van de Eemshaven |
Voorjaar 2017
Opspuiten vogelbroedeiland.
Bron: www.groningen-seaports.com
16 mei 2017
Wadloper Rienk Dijkstra was op 16 mei 2017 vermoedelijk de eerste wadloper die heen
en terug liep naar het vogelbroedeiland.
11 juni 2017
Wadlooptocht vanaf Spijksterpompen/Oostpolderzijl naar het vogelbroedeiland.
Slikkig terrein aan de voet van de zeedijk.
Oesterbank halverwege de wadlooptocht.
Aankomst vogelbroedeiland.
Noordzijde vogelbroedeiland. Op de achtergrond de Eemshaven
Zandafslag aan de zuidzijde.
Zandafslag aan de zuidwestzijde. Rechts op de achtergrond de zeedijk bij Nieuwstad.
Foto's Lammert Kwant
2 juli 2017
Aanvoer van stortsteen
Vastleggen van de oostoever met nijlondoek met daarop matten van wilgentenen
met daarop stortsteen
22 juli 2017
25 augustus 2017
Stuifzand op de stortsteen
De eerste (en enige) plant op het vogelbroedeiland in 2017
De westoever wordt afgedekt met keileem
De aannemer
18 oktober 2017
Wadlooptocht naar het vogelbroedeiland. De oesterbanken beginnen droog te vallen.
Brokken keileem
Noordzijde vogelbroedeiland. Op de achtergrond de Eemshaven
Ponton Jupiter waarop graafmachines, shovels enz. zijn aangevoerd
en tzt. zullen worden afgevoerd.
Zuidelijke helft van het vogelbroedeiland
Kleischelpen om het stuivende zand zo veel mogelijk vast te leggen
Aanspoelsel na hoge waterstand
5 november 2017
Sintelbaan van kleischelpen
De westoever, afgedekt met keileem
Stortsteen, inmiddels begroeid met zeewier
De Eemscentrale(s). Rechts een autotransportschip op weg naar Emden.
Regenbui boven Delfzijl.
Foto's Lammert Kwant
4 december 2017, het broedeiland is klaar
Opname vanaf de zeedijk bij Spijksterpompen met het vogelbroedeiland,
daarachter het gaseiland op de zandplaat Hond en op de achtergrond de Duitse kust.
De voetsporen zijn van wadloper Lammert Kwant.
Noordzijde vogelbroedeiland
Bovenzijde vogelbroedeiland
Zuidzijde vogelbroedeiland
Graniet en vuursteen, afkomstig uit de keileem
Maanlandschap
Maanlandschap. Wind en water zullen hun eigen sporen achterlaten.
Foto's Lammert Kwant
14 maart 2018, voorjaar
Nog geen vogelactiviteit 1 - 14 maart 2018
27 maart 2018, voorjaar
Zeewering aan de oostkant van het eiland
Nog geen vogelactiviteit 2 - 27 maart 2018
Foto's Lammert Kwant
17 mei 2018
Nu art. 20 Natuurbeschermingswet, dwz. Verboden Toegang
Electrisch raster rondom het eiland om roofdieren als
vossen te weren. Achter het raster is een lage binnen-omheining van gaas aangebracht om electrocutie van
jonge vogels te voorkomen.
Compartimentering van het eiland om jonge vogels (bv. bij betreding van het gebied door
mensen/onderzoekers) in de buurt van het nest te houden.
Eerste plantengroei op de keileem aan de westkant van het eiland.
Varkensgras (info Dirk Blok)
Dubbel hek, resp. electrisch raster en lage binnen-omheining van gaas.
Observatiehut en zonnepanelen tbv. stroom voor het electrische raster.
'Loksterns (visdiefjes) in broedhouding' en een pallet waar de evt. jonge vogels kunnen
schuilen tegen wind, zon en predatie vanuit de lucht, bv. van zilvermeeuwen
Enige afslag aan de oostkant van het eiland op een niet met stenen beschermd deel
Blik in westelijke richting.
Waarschuwing
Vogelonderzoek Rijks Universiteit Groningen
Foto's Lammert Kwant
29 juni 2018
Video RTV Noord: 'Nieuw broedeiland bij Eemshaven is al volop in gebruik'
14 juli 2018, midzomer
Jonge Gewone Zeehond op de keileem aan de westzijde van Voolhok/Stern.
Na overleg met Zeehondencentrum Pieterburen is besloten de zeehond niet mee te nemen.
Vogelnest buiten de omheining, mogelijk van visdiefje (info Dirk Blok)
Vogelnest buiten de omheining, vermoedelijk scholekster (info Dirk Blok)
Vogelnest buiten de omheining, vermoedelijk scholekster.
Links groeit vermoedelijk spiesmelde, rechts loogkruid (info Dirk Blok)
Foto's Lammert Kwant
24 september 2018, najaar
Vegetatie sept. 2018. De geelbloeiende plant is mogelijk bezemkruiskruid
(info Dirk Blok)
Lokvogel
Zeeraket
Zeeraket
De binnen-omheining van gaas is opgerold
Overzicht Voolhok/Stern in zuidelijke richting.
16 januari 2019 - MSC Zoe
Opruimactie op Voolhok/Stern n.a.v. het in zee belanden van (de inhoud van)
ca. 340 containers van het containerschip MSC Zoe op 1 januari 2019
Merkwaardige sinkholes/kuilen op de noordzijde van het eiland
Sinkhole/kuil
Sinkholes/kuilen
Foto's Lammert Kwant
25 september 2019, na 2e zomer
Vegetatie sept. 2019. Het eiland is begroeid geraakt.
Kunststof visdiefjes (lokvogels)
Kunststof scholeksters (lokvogels)
Ruigte = schuilgegelegenheid voor kuikens
Bezemkruiskruid
Op de achtergrond Oostpolderzijl/Spijksterpompen
Foto's Lammert Kwant
12 december 2019
Wadloopgids Faber op weg van Oostpolderzijl/Spijkersterpompen naar Voolhok/Stern, 12 december 2019
Compartimentering op het eiland. Plastic folie is op het
rastergaas aangebracht om snavelbeschadiging van jonge vogels te voorkomen.
Muizenholen op Voolhok/Stern
Zeeraket, midwinter
Opslag
Ruige begroeiïng
Compartimentering om jonge vogels (bv. bij betreding van het gebied door
mensen/onderzoekers) in de buurt van het nest te houden.
Erosie van keileem aan de westzijde van het eiland
Erosie van keileem aan de westzijde van het eiland
Blaasjeswier op de stenen tussen laagwater- en hoogwaterlijn
Transport van (vermoedelijk) scheepsonderdelen op de Eems ten oosten van Voolhok/Stern
Foto's Lammert Kwant
19 februari 2020
Oesterbanken op het wad tussen Oostpolderzijl/Spijksterpompen en Voolhok/Stern.
Aanspoelsel op Voolhok/Stern. Als het zeewater bij harde westenwind te Delfzijl
stijgt tot 3 meter boven NAP loopt het eiland onder water.
Aanspoelsel op Voolhok/Stern. Rommel, o.a. afkomstig van het containerschip MSC Zoe is
meegenomen. De hoeveelheden vielen mee, ongeveer een halve vuilniszak vol.
Foto's Lammert Kwant
14 september 2020, na 3e zomer
Het eiland is dicht begroeid geraakt.
Erosie van keileem aan de westzijde van Voolhok/Stern
Keien uit de keileem op het 'Westerstrand'
Dichte begroeiïng. Het is de vraag of sterns en meeuwen hier in 2021 nog willen broeden.
Dichte begroeiïng
Dichte begroeiïng met teunisbloem (info Dirk Blok).
Dichte begroeiïng met gras.
Vogelkijkhut/opslagplaats met camera
Waadpak
Vogelkijkhut/opslagplaats
Vogelkijkhut/opslagplaats
Dichte begroeiïng met Ridderzuring. Het is de vraag of sterns en meeuwen hier in 2021 nog willen broeden (2).
Dichte begroeiïng. De plant op de voorgrond is Groot kaasjeskruid (info Dirk Blok).
Windturbines en kolencentrale Eemshaven, zicht vanaf Voolhok/Stern.
Windturbine nabij Spijksterpompen/Oostpolderzijl, zuid van de Eemshaven
Foto's Lammert Kwant
7 november 2020, najaar
Voortschrijdende erosie van keileem aan de westzijde van Voolhok/Stern
Voortschrijdende erosie van keileem aan de westzijde van Voolhok/Stern
met naar beneden gevallen zeeraket
Najaar 2020
Najaar 2020. Aantrekkelijk gebied voor (doortrekkende) zangvogels.
Schuilplek voor jonge vogels. Bij waterstanden van 3 m boven NAP en hoger drijft het weg.
Riet op de westoever
Vogelobservatiehut
Nestmarkeringen.
Foto's Lammert Kwant
18 november 2020, najaar
Halverwege een natte wadloopoversteek van Oostpolderzijl/Spijkersterpompen naar Voolhok/Stern,
vertrek 4 uur voor laagwater Eemshaven, 18 november 2020, namiddag
Eerste boom op Voolhok/Stern, esdoorn
Bloeiende kamille
Muizenholen
Open terrein
Muizenhol
Bloeiende paardebloem
Zicht vanuit de vogelkijkhut op het noorden van Voolhok/Stern
Aanvang van de terugtocht naar de wal, even voor zonsondergang,
drie uur voor laagwater Eemshaven.
Foto's Lammert Kwant
26 december 2020, 2e Kerstdag
Start van de wadlooptocht naar Voolhok/Stern bij het compressorstation Spijk van de Gasunie.
Matig zwaar slik op weg naar Voolhok/Sterm, ca. 700 m wadlopen.
Knobbelzwanen op het wad bij Voolhok/Stern.
Predatie.
Begroeiïng op Voolhok/Stern. Bij zeewaterstanden van 3 m boven NAP en hoger overstroomt
het eiland. Dit is sinds de oplevering van Voolhok (2017) niet of maar nauwelijks gebeurd.
Vandaar de hoge (zoete) vegetatie.
Bij het 'geitenhok' (voor opslag materialen). Op de achtergrond het Gaseiland.
Een kijkje in een van de twee vogelobservatiehutten.
Aanvang van de terugweg naar de wal.
Aankomst op de zeedijk.
Gedicht op de onlangs opgehoogde zeedijk bij Oostpolderzijl/Spijksterpompen.
Foto's Lammert Kwant
9 februari 2021, winter op het wad en op Voolhok/Stern
Na enkele nachten vorst en een straffe oostenwind is er zeeijs ontstaan op de Eems.
Voortgedreven door de krachtige wind heeft dit drijfijs zich opgehoopt op het wad tussen
de zeedijk en Voolhok/Stern.
Opeengeschoven schotsen zeeijs.
Bij de prielen halverwege de tocht is het wad ijsvrij.
Zeewater komt tevoorschijn van onder het ijs.
Tijdens de tocht is het is ongeveer -1° C. Het zeeijs dooit enigszins en is zacht,
Plaatselijk zak je er bijna een meter diep in weg.
Aankomst bij Voolhok. Het laatste deel van de tocht was het wad vrijwel ijsvrij.
Sneeuwduintje op Voolhok.
Sneeuwgors op een sneeuwrichel.
Dun laagje sneeuw op Voolhok. Er is totaal enkele centimeters sneeuw gevallen.
De meeste sneeuw is van het eiland afgewaaid.
Raadselachtige 'bladders' materiaal op de keileem aan de westzijde van het eiland.
Misschien een laagje gevriesdroogde en gekrompen algen.
Enige ijsophoping en afstromend water op de zuidpunt van Voolhok.
Stromend zeewater richting geul Bocht van Watum, ten oosten van Voolhok gelegen.
Video Lammert Kwant
'Where the action is'. Video: Sterk stromend water op weg naar de Bocht van Watum.
Ca. 7 dm dikke ijs'deken' ten oosten van Voolhok.
Op de achtergrond de electriciteitscentrales van de Eemshaven.
Op de terugweg naar de wal, ongeveer halverwege.
'Wave Buoy' nabij de zeedijk (solar-powered).
Terug op de zeedijk bij Oostpolderzijl/Spijksterpompen.
Aan de andere kant van de Eems is de ingepakte vuurtoren van Campen te zien (1890).
Deze wordt grondig gerestaureerd.
Bericht op ndr.de. Incl. video.
Foto's Lammert Kwant
| VOOLHOK of STERN ? |
Zou het vogelbroedeiland 'Voolhok' gaan heten ?
Dat lag voor de hand.
Op de topografische kaart van 1941 heet het wad waar nu het vogelbroedeiland ligt 'Voolhok',
zie fig. 1. Eveneens op de topografische kaart van 2016, fig. 2.
Ten noorden van Delfzijl ligt echter een natuurgebiedje dat ook 'Voolhok' heet, zie fig. 3. Dit is ontstaan in de jaren 1970 toen de zeedijk ter plaatse werd opgehoogd, daarbij werd een klein stuk wadbodem/kwelder ingepolderd.
Op 14 april 2018 werd te Delfzijl de naam bekend gemaakt, het wordt officieel 'Vogelbroedeiland Stern', zie fig. 4.
Fig. 1. Topografische kaart 1941 met de naam 'Voolhok'. Bron:
www.topotijdreis.nl
Fig. 2. Topografische kaart 2016 met de naam 'Voolhok'. Bron:
www.topotijdreis.nl
Fig. 3. Topografische kaart 2016 met de naam 'Voolhok' voor een natuurgebiedje ten noorden
van Delfzijl. Bron: www.topotijdreis.nl
Fig. 4. 'Vogelbroedeiland Stern'. Bron Google Maps 2019
