Historische Zaken en Wadlooptochten

Een halve eeuw wadlopen naar Ameland - 28 mei 2007

zaterdag 26 mei 2007

TERNAARD - Friese wadlopers herdenken op Pinkstermaandag 28 mei a.s. in Ternaard dat 50 jaar geleden voor het eerst een wadloper van Ameland naar het vaste land van Friesland overstak.
Op dinsdag 28 mei 1957 stak de toen 63-jarige emerituspredikant Douwe van Dijk met twee companen te voet de Waddenzee over van Ameland naar Ternaard. Dat was een hele onderneming, want niemand had tot dat moment een idee van de route. Die vogelde het gezelschap gedurende de tocht zelf uit.

Oud-wadloopgids Joop Hooiring uit Leeuwarden is in de geschiedenis van het wadlopen in Friesland gedoken. Maandag zal hij in Ternaard een praatje houden over de ontstaansgeschiedenis van dit fenomeen in Friesland. Hooiring put uit informatie die hij de afgelopen jaren heeft verzameld. Daaruit zal ooit een boekwerk ontstaan, verwacht hij.

Geen roekeloos avontuur
Pionierstochten zoals de eerste waddenoversteek zijn vaak het werk van roekeloze avonturiers. Dat was bij de Amelander dominee echter absoluut niet het geval. Volgens Hooiring was van Dijk een uiterst bedachtzaam man. De reden van zijn tocht was dan ook niet sensatiezucht. Het plan werd geboren uit praktische overwegingen.

Hoewel van Dijk met emiritaat was en in Leeuwarden woonde, bleef het eiland waar hij van 1921 tot 1947 predikant was hem boeien. Ten tijde van de onderneming ondervond de veerboot van Holwerd naar Ameland door extreme afslag last van zandbanken. Bij laagwater moesten afvaarten worden geannuleerd. Het doel van de tocht was dan ook om een betere route voor de veerboot te vinden.

Van Dijk liet zich bijstaan door de Leeuwarder D. Huismans en de Amelander Piet Bloem. Daags voor de tocht liepen van Dijk en Huismans vanaf het Schoor bij Ternaard het wad op. Op het verste punt van deze tocht plaatsten ze een stok met een zakdoek er aan.

De volgende dag nam het tweetal de boot naar Ameland om met Piet Bloem bij de Nieuwlandsrijd het wad op te gaan. Halverwege vonden ze de stok met de zakdoek en hoefden ze alleen nog maar de daags tevoren gelopen route te volgen om in Ternaard aan te komen.

IJstochten naar Ameland
Het was overigens niet zo dat er daarvoor nooit iemand van Ameland naar de vaste wal was gelopen. De dominee zelf, maar ook vele anderen, maakten de tocht meerdere malen over ijs. Tijdens strenge winters vroor de Waddenzee geregeld dicht.

Daarnaast liep de Amelander Theunis Kievied in 1919 al eens van Ameland naar de vaste wal. De wind waaide wekenlang uit oostelijke richting, waardoor de Waddenzee vrijwel droog lag. De veerboten konden vanwege ondiepte in de vaargeulen niet uitvaren. Omdat twee jonge mannen naar de vaste wal moesten, besloot Kievied hen over het nagenoeg droge wantijgedeelte naar de vaste wal te begeleiden.

Ook op het Groninger Wad kwam het wadlopen opzetten. Mensen als Derk Schortinghuis en Jaap Buwalda liepen daar reeds lang voor de pionierstocht van van Dijk naar resp. Rottumerplaat en Engelsmanplaat.

Fryske Waedrinners
Tochten naar Ameland kwamen nog niet veel voor. Twee wadlopers die in nauw contact stonden met dominee van Dijk, Goasse Groustra en Pieter Boomsma, beide uit Leeuwarden, richtten destijds de Fryske Waedrinners op. Hooiring vertelt dat het weliswaar de bedoeling was dat de Waedrinners tochten zouden gaan organiseren, maar liever dan dat schuimden Groustra en Boomsma het wad over om in de geest van van Dijk onderzoek te doen. Zo speurde het tweetal in de nog open Lauwerszee naar het mytische Esonstad.

Tot 1968 was het aantal jaarlijks georganiseerde wadlooptochten naar Ameland op de vingers van twee handen te tellen. Daarbij verlegde men overigens het startpunt van Ternaard naar Holwerd. Aan het einde van de jaren zestig en vooral in de jaren zeventig werd het wadlopen een heuse hype.

Wadloopcentrum Friesland
Niet de Waedrinners, maar het door de plaatselijke VVV's gesteunde Wadloopcentrum Friesland ging met de grote massa aan de haal. Tochten met groepen tot wel 500 deelnemers waren niet ongewoon. Hoewel dat nog bescheiden was in vergelijking met wat er op het Groninger Wad gebeurde. Daar vertrok ooit een groep met meer dan 1000 deelnemers (naar Schiermonnikoog onder leiding van 1 gids, LK). Dominee van Dijk en de meeste leden van De Waedrinners gruwden van deze ontwikkeling. Van Dijk overleed in 1976, kort voor de gekte eind jaren zeventig een hoogtepunt bereikte.

Eind jaren zeventig, begin jaren tachtig gebeurden er geregeld incidenten, waarbij grote groepen wadlopers ternauwernood werden gered. Een enkele keer overleefde een wadloper het avontuur niet.

Dat was het moment voor de overheid om in actie te komen. Hooiring, behalve gids ook statenlid voor de PvdA in Friesland, raakte nauw betrokken bij de totstandkoming van de Wadloopverordening. 'Dat is een goede zaak geweest. Want sinds deze verordening van kracht werd, zijn er nauwelijks nog noemenswaardige incidenten geweest'.

Bron: Leeuwarder Courant

Meer info:

Calendarium wadlooptocht Ameland 1930 - heden

Gevaarlijk voettocht door Waddenzee werd onder kundige leiding prettige wandeling